Inmiddels loop ik jarenlang intensief op met overlevers van srm en het is schrijnend om steeds meer te beseffen in wat voor ongelofelijk complexe wereld zij leven. Zij moeten functioneren in twee totaal verschillende werelden. Één wereld van absolute hiërarchie en gehoorzaamheid, waar elke ‘fout’ meedogenloos afgestraft wordt; een wereld die voortdurend de boodschap uitzendt dat zij het zijn die deze planeet beheersen en dat het onmogelijk is aan hen te ontsnappen. Zoals in één van de eerste dreigmails die ik ontving stond: ‘we zijn overal, zijn altijd om je heen’.

Als je van baby af aan opgroeit in deze cult, als je alle mensen die in jouw leven invloed hebben ook in de cult tegenkomt. Als – zoals vele overlevers vertellen – mensen van invloed, die je op tv ziet, ook soms je verkrachters zijn. En als zij symbolen en handgebaren gebruiken als teken van hun opperheerschappij, die je ook in het ‘gewone’ leven ziet. Als die gebaren ook soms gemaakt worden door mensen op het podium in de kerk waarheen je gaat en op tal van andere plaatsen. Welk kind en later volwassene zal dan níet geloven dat het cult is die de wereld regeert?

Als Friends of Esthers willen we overlevers helpen om een uitweg hieruit te vinden. We willen laten zien dat er een leven mogelijk is gebaseerd op basis van liefdesbanden in plaats van vernietigende angstbanden. We willen hen laten voelen dat er mensen zijn die om hen heen willen staan, die willen leren begrijpen hoe ongelofelijk moeilijk het is om los te komen. Mensen die betrouwbaar zijn, blijven en niet weggaan, hoe lang de strijd ook duurt en hoe vaak je ook terugvalt.

Maar wat als je overlever bent en dan via cult foto’s krijgt toegestuurd van die mensen, je nieuwe vrienden. Waar ze vriendelijk staan te praten met één van je verkrachters, in het ‘gewone leven’ postbode of bankdirecteur of christelijk leider of…(vul maar in). Of je nieuwe vriend staat op een podium God te aanbidden en naast je vriend staat iemand met de vingertoppen tegen elkaar die een driehoek maakt, het zwijgteken maakt (vinger tegen lippen) of een ander gebaar dat je zo goed kent uit cult? Klopt die nieuwe vriend eigenlijk wel? Of hoort hij stiekem ook bij cult en gaat hij je binnenkort keihard verraden? Dat is in cult zo vaak gebeurd, je weet niet beter.

Wat het voor een overlever nog zoveel moeilijker kan maken, is dat dit soort foto’s gezien kunnen worden door een persoonsdeel dat de ‘gewone wereld’ vrijwel niet kent. Hij of zij heeft niet het hele brein tot zijn/haar beschikking om te bedenken dat cult opzettelijk probeert te voorkomen dat er veilige relaties ontstaan rondom de overlever.

De andere wereld waar een overlever mee te maken heeft is de wereld waar ik in leef, laten we zeggen een naïeve burger of christen (‘alles is zoals het lijkt’). Onlangs keek ik een filmpje van een christelijke bijeenkomst, waarbij ik specifiek erop lette of ik op het podium iemand cultgebaren zag maken. Ik zag niks. Een overlever die hetzelfde filmpje keek stuurde me een screenshot met overduidelijk een cultgebaar, gemaakt door één van de mensen op het podium, wat langere tijd aanhield. Hoe kon het dat ik dat niet zag? Ik leerde opnieuw: je ziet niet waar je niet aan gewend bent om op te letten. Mijn aandacht werd getrokken naar andere dingen, die tegelijkertijd op het podium gebeurden. Deze overlever zag onmiddellijk dat cultgebaar, omdat zij van jongs af aan getraind is juist daarop te letten. Waarbij ik overigens wil opmerken dat iemand ook zonder het te weten en zonder verkeerde intenties een gebaar kan maken dat in cult een bepaalde betekenis heeft.

Meermalen vertelde Esther mij dat ik met iemand die zij kende uit cult, had staan praten of zelfs op bezoek was geweest. Ze had foto’s/filmpjes gekregen en was in paniek omdat ik vrienden leek te zijn met één van haar daders. Nadat de rust was wedergekeerd wist ze precies te vertellen bij welke deur ik stond of hoe mijn auto geparkeerd had gestaan en hoe het huis eruit zag, ook van binnen. Er was geen andere manier waarop zij dit had kunnen weten. Ikzelf dacht dat er sprake was van een toevallige ontmoeting waar een spontaan contact uit ontstond. Ik kon geen andere conclusie trekken dan dat deze ontmoetingen doelbewust gearrangeerd waren om een wig te drijven tussen mij en Esther. Kortom, voor een overlever is cult overal. Niet alleen op plekken waar zij gezamenlijk aanwezig zijn, satan aanbidden in duistere bijeenkomsten, films maken voor (kinder)porno-industrie of mensenhandel runnen. Maar ook in kerken, sporthallen, politieke bijeenkomsten, bijeenkomsten van (wereld)leiders. Ze zijn ook vlak in de buurt van de mensen die je helpen, en deze hebben niets in de gaten. Overal is onveiligheid.

Als je iemand bent die een overlever helpt, probeer eens naar je eigen leven te kijken door de ogen van een overlever. Hoeveel mensen ken je, op hoeveel plekken kom je? Wees je ervan bewust hoe voor jouw onschuldige contacten voor ‘jouw’ overlevers zeer bedreigend kunnen zijn. Laat ze weten dat je ervoor open staat om het te horen, als zij doodsbang worden van plekken waar je komt of mensen met wie je omgaat. Dat het er mag zijn, en niet weggewuifd of gebagatelliseerd wordt, is al zoveel waard!
Als je een overlever bent, probeer te bedenken dat mensen die niet uit cult komen heel naïef (kunnen) zijn. Dat ze jouw informatie nodig hebben om te kunnen zien wat jij ziet. Vertel je andere persoonsdelen dat jullie samen met je vriend(in) of therapeut kunnen praten, als je bang bent geworden van b.v. foto’s die je over hen gehad hebt.