door: Werner

Sinds ik betrokken ben bij het helpen, bijstaan en vooral liefhebben van overlevers, is een wereld voor me open gegaan. Althans, een beetje ‘open gegaan’ want het is een wereld voor mij nog vol met geheimenissen en dingen die ik niet begrijp. Overlevers die we helpen, hebben nog volop te maken met de cult die hen via persoonsdelen nog trekt naar ‘die andere wereld’. Alsof ze steeds moeten bewegen tussen twee werelden.
In gesprek met Esther kwam ik tot de ontdekking dat ik zelf ook een sleutel bij me draag als het gaat om een ‘dubbele werkelijkheid’.

In Groningen geboren en opgegroeid in een Nederlands gezin, heb ik in mijn jeugd te maken gehad met meerdere landen en culturen. In het bijzonder heb ik lange tijd (tien jaar) in Italië gewoond, in een periode waarin ik persoonlijk gevormd werd en van kind naar jongvolwassene groeide. Het was de tijd waarin ik voor het eerst echte vrienden maakte, waarin ik persoonlijk tot geloof kwam en mijn eerste vriendinnetje kreeg.

De stap die ik op mijn achttiende maakte om zelfstandig in Nederland te gaan wonen en studeren, bracht letterlijk een ‘cultuurshock’ bij me teweeg. Hoewel ik Nederlander was en nu in mijn eigen geboorteland woonde, neigde ik nog lange tijd naar mijn (ex-) vrienden, de ‘way of life’ en het klimaat van Italië. Alles was zo anders hier en het voelde voor mij veilig om bij het oude te blijven. Dat mijn ouders en broers nog in Italië woonden versterkte die hang naar Italië.  

Zo leidde ik jarenlang een ‘dubbelleven’ – met één been in de Nederlandse cultuur en met één been in de Italiaanse. Maar met twee benen zover uit elkaar loop je niet lekker! Ik begon ook langzamerhand te beseffen dat ik het nodig had om het hoofdstuk van mijn buitenlandse jeugd af te sluiten, om me echt thuis te kunnen voelen in Nederland.
Dat afsluiten van (of ‘uitstappen’ uit) Italië is me uiteindelijk gelukt, maar heeft wel jaren geduurd!

Ik kan me ergens voorstellen dat overlevers een vergelijkbaar proces doormaken bij het uitstappen uit de wereld van cult. Er is een innerlijk conflict, tussen twee wezenlijk verschillende culturen. Ze willen leren kiezen voor die ‘nieuwe wereld’, de wereld buiten de cult. Tegelijkertijd is dit een wereld die vreemd voor ze is, zo anders dan ze gewend zijn… Het is bijvoorbeeld een wereld waarin je fouten mag maken en waar genade is, een wereld waarin mensen je niet verraden op belangrijke momenten en waarin je echte vriendschappen mag vormen voor de toekomst. Een wereld waar vrijheid en herstel mogelijk is met hulp van Yeshua en van andere mensen die om je heen staan. Hoewel dit positief is, is het voor overlevers allemaal nieuw en hoogst onzeker. En toch is het – om thuis te geraken in de ‘normale’ wereld – tegelijkertijd ook nodig om het boek van het oude leven, het leven in de cult, te sluiten.

Door mijn persoonlijke ervaring kan ik me die strijd nu een kléin beetje voorstellen. Ik herken de lastigheid van de confrontatie met het nieuwe, het onbekende: ik ging die ook vaak uit de weg en bleef graag hij het ‘veilige, vertrouwde’.

Ik besef ook dat het voor overlevers dieper gaat en ingewikkelder is dan het verschil tussen twee landen (culturen), al was het alleen maar omdat zij tijdens het uitstapproces te maken hebben met extreme onveiligheid – er is altijd die angst voor de enorme consequenties vanwege het uitstappen (bijvoorbeeld extreme straffen). Daarnaast staan zij voor de enorme opgave om zeer intense trauma’s onder ogen te zien en te verwerken en staan zij midden in de strijd tussen goed en kwaad.

Het geeft me alleen maar meer respect voor die overlevers die – steeds weer opnieuw – kiezen voor een nieuw leven, een leven met zicht op herstel en vrijheid. Hierbij durven ze het bekende los te laten en kiezen ze om in een heel nieuwe cultuur te stappen.